Ev Dışı Tüketim Derneği (ETÜDER) Başkanı Melih Şahinöz
2005 yılında ülkemizde ev dışı tüketim tedarikçileri sektörünün kayıt altına alınması, gelişmesi, büyümesi ve ülke ekonomisine katkısının artırılması amacıyla kurulan Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) olarak, 19 yıldır sektörümüzü tek çatı altında temsil ediyoruz.
Türkiye’de ev dışı tüketim (EDT) sektörü ve gelişim dinamikleri
Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) olarak 19 yıldır sektörümüzü tek çatı altında temsil ederek ülke ekonomisine katkı ve katma değer yaratmaya gayret ediyoruz. EDT kanalı ile ilgili dünyadaki toplam pazar büyüklüğünün 2.900 milyar dolar, Türkiye’de ise 15 milyar dolar olduğunu hesaplıyoruz.
Gıdanın insanlık tarihinin başlangıcından itibaren, hayatın devamlılığı için stratejik önemi olduğunda artık herkes hemfikir. Biz, tedarikçiler olarak 85 milyon olan nüfusumuza her gün güvenli gıdalar sağlamak ve tüketiciye bu ürünleri ulaştırabilmek için var gücümüzle çalışıyoruz. Dernek olarak sektörde kaliteyi artırmayı, içerisinde bulunduğumuz ekosistemin geliştirilmesini hedefleyerek çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Ülkemizde ev dışı tüketim sektörü, servis verilen müşteri kanalı yapısı itibarıyla giriş bariyeri çok yüksek olmayan bir sektör. Sektöre girişin disipline edilmesi, kayıt altına alınması, çalışma koşulları ve adil rekabet şartlarının oluşmasına gayret gösteriyoruz. Hizmet ve servis verdiğimiz otel, restoran, kafe, yemekhane, kurum mutfağı gibi noktalarda tüketicinin sağlıklı beslenmesi yaptığımız işin ve insanımızın kaliteli yaşamının devamı, sağlığı ve mutluluğu için ne kadar önemli olduğu konusunda kamuoyunun bilinçlendirilmesi de amaçlarımız arasında yer alıyor. Yaptığımız için ticari boyutunun dışında halkın sağlığına direkt etki yapmasının manevi sorumluluğunu taşıyor, tedarik zincirinde gıda güvenliğini sağlayacak alt yapı ve standartları belirliyoruz. Tarladan sofraya kadar olan süreçte tüm oyuncuların bu standartlara uygun şekilde faaliyet gösterecekleri takip sistemleri oluşturup devreye alınması için tüm kamu kurum ve kuruluşları, ilgili STK’lar ve tüm sektör paydaşları ile koordineli çalışıyoruz.
Sektörümüzün gündemi ülkemizden farklı değil
Enflasyonist ortam bizim maliyetleri kontrol etmemizi ve fiyatlandırma yapmamızı zorlaştırıyor. Finansal kaynaklara erişimde büyük sıkıntılar yaşıyoruz. Enerji ve iş gücü fiyatlarındaki artışların maliyet kontrolünde bizleri çok zorladığını ve bu sebeple sektörde kontrol altına almaya çalıştığımız kayıt dışı faaliyetlerin artabileceğini düşünüyoruz.
Genel olarak üye tedarikçilerimizin çoğu geçmişten bugüne birçok ekonomik/sosyal türbülans tecrübeleri ile dayanıklılık geliştirmiş durumda. Her zaman olduğu gibi tüm üyelerimizle çevik ve itidalli bir yönetim olarak bu zorlu dönemi de en az hasarla geçireceğimizi düşünüyoruz.
Değişen tüketici profili
Özellikle pandemi sonrası büyük değişimlere tanık olduğumuz bir dönem yaşıyoruz. Sadece ürün ve sermaye değil, işgücü dahi küresel dünyada hızla ve serbestçe dolaşıyor. Sektörümüzü en çok etkileyen bölüm ise evlerdeki yeme-içme alışkanlıklarımızın uğradığı değişim. Yeme-içme alışkanlıklarımız hızla değişiyor. Modern hayatın temposu özellikle büyük şehirlerde beyaz yakalı olarak tabir ettiğimiz çalışan insanları daha hızlı yaşamaya zorunlu kılıyor ve bu profilin tüketim alışkanlıkları da değişiyor. Esnek çalışma/evden çalışma gibi günlük hayatımıza giren yeni koşullar ile sosyal yaşam ve iş yaşamı arasındaki sınırlar kalkıyor. Yaşanan bu değişimlerin ev dışı tüketimi katlanarak büyüteceği ise kaçınılmaz bir gerçek. Son dönemde ülkemizde oluşan ekonomik gelişmeler, pazarda talebin azalmasına yol açsa dahi global göstergeler sektörümüzün dünyanın yeni yaşam ve çalışma düzeninde ev içindeki tüketimden daha büyük bir pazar olacağını gösteriyor.
Güvenilir Tedarikçi Programı
Bu değişen profil ile birlikte güvenilir gıdaya ulaşmak, gıda arz ve güvenliğinin sağlanması özellikle pandemi sonrası en stratejik konulardan biri haline geldi. Bu bağlamda, sektör olarak bir nevi de sosyal sorumluluğumuz olduğunu düşünüyoruz. Aslında toplumun sağlığından direkt sorumluyuz ve direkt etki ediyoruz. Bu anlamda halkın sağlığını koruyan veya korumaya yönelik teşebbüsleri olan bir STK olduk. Hepinizin bildiği gibi son dönemlerde özellikle sosyal medya üzerinden gıda sektöründe bilgi kirliliği ile ilgili artan bir hassasiyet söz konusu. Gıda güvenilirliği olmadan sağlıklı beslenme, gıda sanayinin gelişmesi ve ülkemizde sürdürülebilir bir kalkınmanın mümkün olmayacağına inanıyoruz. Dolayısıyla üretici, dağıtıcı, kamu ve tüketiciler olmak üzere herkesin bu süreç içinde olması gerektiğini düşünüyoruz. Bu kapsamda, pandemi dönemi sonunda ilgili STK’lar ile birlikte geliştirdiğimiz ‘Güvenilir Tedarikçi Programı ve Sertifikası’nı çok önemsiyoruz. TGDF’nin Gıda Okur Yazarlığı konusunda Tarım ve Orman Bakanlığı ile imzalamış olduğu protokol kapsamında bu projemizi, ilgili Bakanlıklar ve diğer paydaşlar ile daha da geliştirmek ve tüm topluma yaymak için çalışıyoruz. Projemiz hakkında detaylı bilgi almak isteyenler, https://guvenilirtedarikci.org/ adresini ziyaret edebilir.
Ev Dışı Tüketim Sektör Araştırması’na duyulan ihtiyaç
Üzerinde çalıştığımız bir başka önemli proje ise sektörümüzün en acil ihtiyaçlarından ve hepimize referans olacak olan bir araştırma. Her şeyi ölçebildiğiniz oranda yönetebilirsiniz. Dolayısıyla da sektörün bütün oyuncularının geleceğe yönelik stratejik planlarını daha kolay yapmalarına olanak sağlayacak sektörel veri yetersizliği sorununu aşmak ve sektörü bu özelliklere sahip hale getirebilmek amacıyla daha önceki yıllarda yürüttüğümüz ancak, özellikle pandemi ile birlikte iş önceliklerinin değişmesi nedeni ile ara verdiğimiz bir pazar araştırmasını gerçekleştirmek için üye firmalarımızın da desteğini alarak tekrar çalışmaya başladık.
Bölgenin en büyük gıda fuarında iş birliği
ETÜDER olarak, 2023 yılında özellikle ülkemiz için çok önemli olduğuna inandığımız uzun dönemli stratejik bir iş birliğine girdik ve Türkiye gıda sektörünün çatı kuruluşları olarak tarihi bir iş birliğine imza attık. ETÜDER, TGDF ve TİM Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri Sektör Kurulu ile bünyesinde bulunan tüm İhracatçı Birlikleri olarak, ülkemizde düzenlenen World Food Istanbul Uluslararası Gıda Ürünleri Teknolojileri Fuarı’nın dünyada kendi alanındaki en etkin fuarlardan biri olması hedefi ile “Türkiye Gıda Platformu (TGP)” adı altında güçlerimizi birleştirdik. Birçok sektöre örnek teşkil edecek nitelikte bir güç birliği modeli oluşturduk.
Günümüzde fuarların önemli bir iletişim aktörü olduğunu, yalnızca ürün tanıtımı, alım/satımı için değil sektör oyuncularının buluşma, gözlem ve fikir alışverişi yaptığı platformlar olduğunu düşünüyoruz. World Food İstanbul Fuarı’nın tüm aktivite ve içerik planını bu bağlamda düzenliyoruz. Ülke olarak tarım ve gıda alanındaki gücümüze ticari geçmişimiz, zengin mutfak kültürümüz ve misafirperverliğimiz eklendiği zaman İstanbul, ticareti buluşturmak için dünyadaki en önemli cazibe merkezi olmayı hak ediyor. Gıda güvencesi için stratejik ve vazgeçilmez bir konumda olan sektörümüzü güçlü, rekabetçi ve üretken bir konumda tutmaya devam etmek için bu gibi etkinliklerde bir araya gelmeyi önemsiyor ve 3-6 Eylül tarihleri arasına TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenecek fuarımızda, siz değerli TGDF bülten okuyucuları ile de buluşmayı heyecanla bekliyoruz.
Bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da tüm ETÜDER üyeleri olarak her daim kayıt altında çalışıp sürdürülebilirlik kriterleri ile hareket etmeye, halkımızın refahı ve vatanımızın bekası için omuz omuza çalışmaya, üretmeye, yatırım yapmaya ve istihdama sağlayarak ülkemiz ekonomisine katkıda bulunmaya devam edeceğimizin altını çizmek isterim.