SETBİR Yönetim Kurulu Başkanı Dr. İsa Coşkun:
“Türkiye kırmızı et ve süt sektörleri, üreticisi ve sanayisinin geldiği uluslararası seviyede tecrübe, bilgi ve teknoloji birikimiyle bugünkü ihtiyacın üzerinde bir kapasiteye sahiptir”
“TÜRKİYE SÜT SEKTÖRÜ
Yıllık 50 milyar TL’yi aşan cirosu bulunan süt sektörü, her gün 500 binden fazla çiftçiden aldığı çiğ sütü sağlıklı, ambalajlı, hijyenik süt ve süt ürünlerine dönüştürmektedir. Süt ürünleri, her gün binlerce satış noktasında tüketicilerle buluşmakta, Avrupa Birliği (AB) ve Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) ülkelerinin de dâhil olduğu toplam 100’ü aşkın ülkeye süt ve süt ürünleri ihracatı yapılmaktadır.
Ülkemiz, 21,6 milyon ton süt üretimiyle dünyada sekizinci, AB ülkeleri içinde ise üçüncü sırada yer almaktadır. Ülkemizde, 2022 yılında 9,75 milyon ton inek sütü sanayiye aktarılarak işlenmiştir. Ülkemizde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından onaylı 2.501 adet süt işleme tesisi ve 6.033 adet süt toplama merkezi bulunmaktadır.
Ülkemizde üretilen çiğ sütün yüzde 92,3'ünü inek sütü, yüzde 4,9'unu koyun sütü, yüzde 2,5'ini keçi sütü ve yüzde 0,2'sini manda sütü oluşturmaktadır.
2022 yılında, 1,5 milyon ton içme sütü, 1,2 milyon ton yoğurt, 766 bin ton ayran, 723 bin ton peynir, 135 bin ton süttozu, 96 bin ton tereyağı, 32 bin ton kaymak üretimi gerçekleşmiştir. 2023 yılının ilk 6 ayında ise 760 bin ton içme sütü, 566 bin ton yoğurt, 398 bin ton peynir, 383 bin ton ayran, 46 bin ton tereyağı, 67 bin ton süttozu ve 15 bin ton kaymak üretilmiştir.
Ülkemiz tarafından 2022 yılında, 192 bin ton süt ve süt ürünü ihraç edilmiş olup, ciro olarak karşılığı 574 milyon dolar olmuştur. 2022 yılında yapılan süt ve süt ürünleri ithalatı ise 11,6 bin ton olup, ciro olarak karşılığı 53,4 milyon dolardır.
2023 yılının ilk 6 ayında ise 55 bin ton süt ve süt ürünleri ihracatı yapılmış ve ciro olarak karşılığı 169 milyon dolar olmuştur. Buna karşılık, 43,8 milyon dolar tutarında 8,2 bin ton ithalat yapılmıştır.
En çok ihracat yaptığımız ülkeler, Orta Doğu ülkeleri ve Türk Cumhuriyetleridir. Ülkemizde AB’ye ihracat izni bulunan 37 adet, Rusya Federasyonu’na ihracat izni almış 9 adet, Çin Halk Cumhuriyeti’ne ihracat izni almış 60’a yakın süt işletmesi bulunmaktadır ve bu işletmeler halihazırda ihracat yapmaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti pazarı 2020 yılında açılmış, açıldığından beri önemli bir ihracat destinasyonu haline gelmiştir.
TÜRKİYE KIRMIZI ET SEKTÖRÜ
Ülkemizde kırmızı et üretimi, TÜİK tarafından 2021 yılında, 1,95 milyon ton ve 2022 yılında, 2,19 milyon ton olarak açıklanmıştır. Üretilen kırmızı etin yüzde 72’sini sığır eti ve yüzde 22’sini koyun eti oluşturmaktadır. 2021 yılında dünyada domuz eti hariç toplam kırmızı et üretimi 87,2 milyon ton olup, AB’de bu rakam 7,5 milyon tondur. Bu veriler değerlendirildiğinde, dünyadaki toplam -domuz hariç- kırmızı et üretiminin yüzde 2,3'ü, AB’deki toplam kırmızı et üretiminin ise yüzde 26’sı Türkiye'de yapılmaktadır.
TÜİK verilerine göre, 2022 yılında, sosis üretimi 85.138 ton, sucuk üretimi 70.117 ton, salam üretimi 56.919 ton, jambon üretimi 4.850 ton ve pastırma üretimi 4.055 ton olmuştur.
Son açıklanan kırmızı et üretim verilerine göre, ülkemizde kişi başı yaklaşık 25 kg kırmızı et tüketimi olduğu hesaplanmaktadır. Kırmızı etin yanı sıra ülkemizde 5-6 kg/yıl balık ve 22-23 kg/yıl kanatlı eti tüketimi olduğu değerlendirildiğinde, toplam kişi başı 52-54 kg/yıl et tüketimi olduğu söylenebilir.
Dış ticaret rakamlarına bakılacak olursa, 2022 yılında, toplamda 162 milyon dolar karşılığı 132.795 baş canlı hayvan ithal edildiği görülmektedir. Bu ithalatın 22.868 başı damızlık, 93.994 başı besilik ve kasaplık sığırlardan oluşmakta olup, 15.933 baş da koyun ithal edilmiştir. 2022 yılında, 76,4 milyon dolar karşılığı 546.138 baş canlı hayvan ihraç edilmiş, bunun 541.704 başını koyun oluşturmaktadır.
2022 yılında, 31,9 milyon dolar karşılığı 5.341 ton kırmızı et ihraç edilirken, 3 milyon dolar karşılığı 408 ton kırmızı et ithal edilmiştir.
2022 yılında, et ürünleri dış ticaretine bakıldığında ise; 51 milyon dolar karşılığı 31.845 ton ihracat, 771 bin dolar karşılığı 155 ton ithalat yapılmıştır. Yapılan bu ihracat, en çok Orta Doğu Ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri, Arap Ülkeleri ve bazı Uzak Doğu ülkelerine gerçekleştirilmiştir.
Kırmızı et, süt ve yem, Türkiye’de ve dünyada birbirinden ayrılamaz sektörlerdir. Her üç sektörün, hayvancılık ve hayvancılığa dayalı bitkisel üretimi de göz ardı edilmeden birlikte değerlendirilmesi gerekir. Türkiye kırmızı et ve süt sektörleri, üreticisi ve sanayisinin geldiği uluslararası seviyede tecrübe, bilgi ve teknoloji birikimiyle bugünkü ihtiyacın üzerinde bir kapasiteye sahiptir. İhtiyacımız, sektörün tüm girdi kaynaklarında uluslararası standartlarda kalite ve verimlilik odaklı üretim modellerin geliştirilmesidir.”