Gıda tedarik zincirinde kasıtlı tehditleri bertaraf etmek üzere gündeme gelen Gıda Savunması (Food Defense) Planı, Türkiye Gıda Sektörü’nün de gündeminde. Ulusal pazardaki güvenliği geliştirecek olan Gıda Savunması Planı, aynı zamanda yeni yasal düzenlemeleri ile ihracatımızda önemli yeri bulunan ABD pazarına giriş kriterlerini de etkileyecek.
Hem gıda sektörünün gıda savunması konusundaki kabiliyetinin geliştirilmesi hem de ticaretimizi etkileyecek koşulların öğrenilmesi amacıyla, ABD Tarım Bakanlığı (USDA) tarafından 25-29 Eylül 2017 tarihleri arasında düzenlenen Gıda Savunması Eğitim Programı’na, ODTÜ Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Hami Alpas başkanlığında, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri ile Türkiye Gıda ve İçecek Sanayi Dernekleri Federasyonu (TGDF) temsilcileri katıldı.
Gıda Savunması nedir?
Günümüzde uluslararası gıda ve içecek ticaretinin artması, güvenilir gıda üretimi ve dağıtımı konusunda yeni zorlukları da beraberinde getiriyor. Bunun için işletme içi ve işletme dışından gelebilecek kasıtlı eylemlere karşı risk ve tehdit oluşturacak noktaların işletmeye özgü tespiti ve bu risklerin önlenmesine yönelik bir gıda savunma yönetim sisteminin, konunun uzmanlarıyla birlikte geliştirilerek kurulması, büyük önem taşıyor.
Gıda Savunması Planı’nı içeren Gıda Güvenliği Modernizasyon Kanunu (FSMA), ABD’ye ihracat yapmak isteyen firmaların, belirlenen kriterler kapsamında kendi gıda savunması planlarını oluşturmalarını gerektirecek. İlgili yasaya uyum sağlayacak firmalar, gıda savunması alanında ülkemizin kapasitesini arttırmanın yanı sıra, ABD’ye doğrudan veya dolaylı yapılacak gıda ihracatında önemli bir avantaj elde etmiş olacak.
Türkiye’de Gıda Savunması çalışmaları
Ülkemizde ilk Gıda Savunması Çalıştayı, TGDF desteği ile 24-25 Mayıs 2012 tarihlerinde Ankara’da gerçekleştirilmişti. ABD Tarım Bakanlığı (USDA) ve Minnesota Üniversitesi Gıda Korunumu ve Savunma Enstitüsü ile ortak çalışmalar yürüten ODTÜ Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hami Alpas, katılımcılara, Gıda Savunması konusundaki global gelişmeler, uygulamalar ve alınması gereken önlemler hakkında ayrıntılı bilgiler verirken, işletmelere özgü gıda savunması planlarının hazırlanması konusunda grup çalışmaları yapılmıştı.
Bu etkinliğin ardından Prof. Dr. Alpas, TGDF ve STK temsilcileri ile birlikte, 19-23 Ağustos 2013 tarihlerinde ABD Minnesota Üniversitesi Gıda Korunumu ve Savunma Enstitüsü tarafından düzenlenen “Gıda Savunması Ortaklık Geliştirme” toplantısına da katılmıştı.
Gıdanın sınır tanımadığı ve kasıtlı tehditlere her geçen gün daha açık hale geldiği günümüzde bütüncül bir gıda savunma inisiyatifi sağlayabilmek için akademi, halk sağlığı, endüstri ve yasa koyuculardan oluşan bileşenlerin bir araya gelerek ortak hareket etmesi bir zorunluluk. Yaklaşık 12 milyar dolar ihracata ulaşan gıda sektörünün gıda savunması konusundaki düzenlemelerden olumsuz etkilenmemesi ve tüm paydaşların, bilgi kirliliğinden uzak ve doğru bir şekilde Gıda Savunması Vizyonuna hakim olabilmesi büyük önem taşıyor.
Gıda Savunması Eğitim Programı
Gıda Tedarikçisi Doğrulama Programı (Food Supplier Verification Programme) ve 2019 yılında aksiyon alacak, yazımı devam eden ve Kasıtlı Tağşiş’i (Intentional Adultration) de kapsayacak yeni versiyon Gıda Güvenliği Modernizasyon Kanunu (FSMA) detaylarının da paylaşılacağı program, ABD Tarım Bakanlığı USDA tarafından 25-29 Eylül 2017 tarihleri arasında ABD Minnesota Üniversitesi Gıda Korunumu ve Savunma Enstitüsü’nde düzenlendi.
Programa, Prof. Dr. Hami Alpas liderliğinde, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nden Gıda Mühendisleri Hakan Eryılmaz ve Fuat Sedat Kayhan, TGDF’yi temsilen MÜMSAD Genel Koordinatörü Ebru Akdağ ile SUDER Genel Sekreteri ve TGDF Genel Sekreter Yardımcısı Tuğba Eracar’dan oluşan bir grup katıldı.
Gıda tedarik zincirini kasıtlı kontaminasyona karşı korumanın ve uluslararası gıda ticaretinde güvenliğin pro-aktif olarak sağlanabilmesi için oluşturulacak düşük maliyetli ya da maliyetsiz yaklaşımların ve stratejilerin önemi konusunda farkındalığın arttırılması hedeflenen programın çıktıları, TGDF’nin desteğiyle Gıda Savunması konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla İstanbul’da düzenlenecek Çalıştay’da tartışılacak ve sektöre aktarılacak.
