TGDF Akademi tarafından düzenlenen COVID-19 Konferansları çerçevesinde, COVID-19 Sonrası Tek Sağlık konusu değerlendirildi. Konferansa konuşmacı olarak Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi’nden Prof. Dr. Hakan Yardımcı katıldı.
Zoonozlar, bulaşma yolları ve salgınlara ilişkin bilgiler veren Prof. Dr. Yardımcı, Tek Sağlık sisteminin zoonozların kontrolü açısından önemli olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Hakan Yardımcı: Hayvanlarda hastalıkları kontrol altına alınca, insanları da koruruz
Zoonotik hastalıkların hayvanlardan insanlara doğal olarak geçebilen enfeksiyonlar olduğunu dile getiren Prof. Dr. Yardımcı, şu bilgileri paylaştı:
“Zoonotik hastalıkların etkenleri zoonoz olarak adlandırılır. Hayvanlar ve insanlar arasında 200’ün üzerinde ortalık hastalık var. Bunların bir kısmı temasla, bir kısmı da hayvansal ürünler aracılığıyla bulaşıyor.
Konuya böyle bakınca, hayvanlardaki hastalıkları kontrol altına alınca, insanları da korumuş oluyorsunuz. Zoonoz hastalıklardan her yıl 2.2 milyon insanın öldüğü, 2.4 milyar insanın da hastalandığı belirlendi.
Hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar pandemiyle beraber fazlaca gündeme geldi. COVID-19’un insandan çıkmadığını biliyoruz. Esas kökeninin bir hayvan olduğu, başka bir hayvanda evrim geçirdiği ve insana geçtiği saptandı. Daha önce kuş gribinde de benzer bir durum söz konusuydu.
İnsanlardaki bulaşıcı hastalıkların %60’ı hayvanlardan kaynaklanıyor. Her yıl görülen 5 yeni insan hastalığının 3 tanesi hayvan kaynaklıdır. Yeni çıkan insan bulaşıcı hastalıklarının %75’i hayvan kökenlidir. Hayvanlardan hastalık geldiği bilgisi, hayvan severleri rahatsız etmemeli. Bu yalnızca bir tespit.”
“Tek Sağlık kavramı uygulamaya alınmalı”
Tek Sağlık Yaklaşımının insan ve hayvanların tam sağlığa ulaştırılması için farklı disiplinlerin birlikte çalışması olarak tanımlandığını söyleyen Prof. Dr. Yardımcı, şunları aktardı:
“Nüfus artışı, şehirleşme, hayvansal gıda tüketimi, uluslararası ulaşım, iklim değişikliği, mikrobiyal direnç gibi birçok etken Tek Sağlık yaklaşımı ihtiyacı belirgin hale getirmektedir.
Tek Sağlık’ta multidisipliner bir çalışma söz konusu, insan ve hayvan sağlığı bir arada ele alınıyor. Özellikle beşeri ve hayvan hekimlerinin mutlaka beraber çalışması gerekiyor. Bunun için de ciddi koordinasyon ve işbirliğine ihtiyaç var. İnsan sağlığını kontrol etmek için hayvan ve çevre sağlığı iyi yönetilmeli. Tek Sağlık yeni bir kavram değil, 17. yüzyıldan günümüze gelen bir süreç.
Zoonozların kontrolü açısından Tek Sağlık olmazsa olmaz. Türkiye de merkezi bir yönetimle Tek Sağlık kavramını uygulamaya almalı. Yoksa bundan sonra çıkacak olan salgınların kontrolü mümkün olmayacak. Tek Sağlık aslında merkezinde halk sağlığının bulunduğu bir şemsiye.”
“Veteriner Hizmetler sağlık sistemine entegre edilmeli”
Ülkemizde iyi bir veteriner altyapısı oluşturmamız gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Yardımcı, “Bu yapının sağlık sistem içerisinde mutlaka olması gerekir. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı içinde Veteriner Halk Sağlığı birimi yok.
Dünyanın birçok ülkesinde bu uygulama mevcut. Veteriner Hizmetleri’ni dünya bankası destekliyor, uluslararası kamu yararı olarak kabul ediyor ve aksadığında küresel bir sorun ortaya çıkabileceğini savunuyor” diye konuştu.