Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Dış Ticaret Verileri baz alınarak Agrimetre tarafından hazırlanan TGDF Dijital Veri Paneli’ne göre 2020 yılının ilk 10 ayında tarım, gıda ve içecek sektörü 16,64 milyar dolar ihracat, 12,87 milyar dolar ithalat gerçekleştirdi. 01 ile 24 fasılları arasındaki tüm GTIP kalemleri ile 29. ve 35. fasıllardan seçili ürünlerin dahil edildiği hesaplamalara göre, özellikle son 2 ayda fındık ihracatındaki düşüş dikkat çekti.
Genel Ticaret Sistemine (GTS) göre yayınlanan dış ticaret verileri, ihracatın 2020 yılı ilk 10 ayında önceki yılın aynı dönemine göre %5 oranında arttığını, ithalatın ise aynı kaldığını gösterdi. Yılın ilk 6 ayında ithalat önceki yılın aynı dönemine göre %7,6 oranında artış göstermişti. Bu da 2020 yılının ilk yarısına kıyasla ilerleyen dönemde ithalatın yavaşladığını ve geçtiğimiz yılki seviyeye düştüğünü gösterdi.
Aylık bazda bakıldığında Ekim ayında ithalat bir önceki yılın aynı ayına göre %11,9 düşüşle 1,1 milyar dolara, aylık ihracat ise %3,75 düşerek 2,01 milyar dolara geriledi.
Özetle, Ekim ayında hem ithalat, hem ihracat önceki yılın ayına göre düştü. Eylül ayında ithalat bir önceki yılın aynı ayına göre %6,9 düşüşle 1,1 milyar dolar olarak, aylık ihracat ise %5,7 artarak 1,86 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.
Dış ticaret dengesinde geçen yıla göre önemli artış
2020’nin ilk 10 ayında sektörün dış ticaret dengesi, önceki yılın aynı dönemine kıyasla %26,4’lük önemli bir artışla 3,77 milyar dolara yükseldi. 2020’nin ilk 7 ayında sektörün dış ticaret dengesi önceki yılın aynı dönemine göre %11,6 artışla 2,11 milyar dolara yükselmişti. Dış ticaret dengesinin yıl içerisinde giderek artması olumlu değerlendirildi.
İhracat birim değeri 2020 yılının ilk 10 ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %3,6’lık bir artışla 1.023 dolar/ton, ithalat birim değeri %2,9’luk bir artışla 486 dolar/ton olarak gerçekleşti.
Fındık ihracatındaki düşüş dikkat çekti!
2020 yılı ilk 10 ayında ihracatta öne çıkan ürünler sırasıyla Fındık İçi, Un ve Makarna olurken bu ürünler toplam ihracatın yaklaşık %14,3’ünü oluşturdu.
Fındık ihracatı, ihraç edilen diğer ürünlere kıyasla halen yüksek olmasına ve 2020 yılının ilk 8 ayında 2019 yılına yakın seviyede seyretmesine rağmen; Eylül ve Ekim'de geçtiğimiz yılın aynı aylarına göre önemli düşüş kaydedildi. 2020 Ekim ayında fındık içi ihracatı, geçtiğimiz yılın aynı ayına kıyasla %66,3 düştü. Eylül ayındaki düşüş de %27,1 olarak kaydedildi. Burada, en fazla fındık içi ihraç edilen ülke olan İtalya'nın, Türkiye'den ithal ettiği miktarın %30,6 civarında düşmesi etkili oldu.
En çok ithal edilen ürünler ise sırasıyla Buğday, Soya Fasulyesi ve Ayçiçeği Yağı oldu. Bu 3 ürün, toplam ithalatın yaklaşık %23,3’ünü, neredeyse 4’te 1’ini oluşturdu.
2020 Ekim ayında en çok ihraç edilen ürünler Fındık içi, Makarna ve Buğday Unu olarak sıralanırken, en çok ithal edilen ürünler Buğday, Soya Fasulyesi ve Palm yağı oldu.
En çok ihracat yapan sektörler
2020 yılı ilk 10 ayındaki dış ticaret verileri sektörlere göre incelendiğinde Sert Kabuklu Meyveler, Yaş Meyve, Şeker ve Şekerli Mamuller, Bitkisel Yağ ve Kuru Meyve/Sebze Sektörleri en fazla ihracat yap an sektörler olarak sıralandı. Toplam ihracatın %42,9’u bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi.
Hayvan Yemi, Bitkisel Yağ, Un, Nişasta ve Kakao-Çikolata sektörleri ise aynı dönemde en çok ithalat yapan sektörler olarak sıralandı. Toplam ithalatın %64,8’i bu 5 sektör tarafından gerçekleştirildi. Bu oran, ihracatın az sayıda sektörde yoğunlaştığını gösterdi. Tek başına Hayvan Yemi Sektörü, 3,1 milyar dolarlık hacim ile toplam ithalatın %23,8’ini, yani neredeyse 4’te 1’ini oluşturdu.
İhracatın arttığı ve azaldığı sektörler
2020 yılı ilk 10 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre ihracatını değer olarak en fazla arttıran sektörler Yaş Meyve (309 milyon dolar artış) ve Bitkisel Yağ (268 milyon dolar) sektörleri olurken, bunları Makarna (150 milyon dolar), Baklagil (131 milyon dolar) ve Sert Kabuklu Meyveler (52 milyon dolar artış) Sektörleri izledi. 2020 yılının 9. ayı itibariyle önceki yıla göre 211 milyon dolar artış kaydedilen Sert Kabuklu Meyveler Sektörü ihracatında, Ekim ayında önemli bir düşüş yaşandı.
2020 yılında ihracatın en çok gerilediği sektörler ise Un (86 milyon dolar düşüş), Kuru Meyve/Sebze Sektörü (53 milyon dolar), Yumurtacılık (48 milyon dolar), Süt ve Süt Ürünleri (40 milyon dolar) ve Beyaz Et (30 milyon dolar) sektörleri oldu.
Geçen yılın aynı dönemine göre 2020’nin ilk 10 ayında ithalatı en çok artan sektörler 166 milyon dolar artış ile Bitkisel Yağ, 135 milyon dolar artış ile Baklagil, 62 milyon dolar artış ile Kakao ve Çikolata, 47 milyon dolar artışla Şeker ve Şekerli Mamuller ve 29 milyon dolar artışla Sert Kabuklu Meyveler sektörleri oldu. Önceki yılın aynı dönemine kıyasla 2020’nin ilk 10 ayında Baklagil Sektörü ithalatı %44,5 artış gösterdi.
İthalatın en çok düştüğü sektörler Canlı Hayvan Ticareti (268 milyon dolar düşüş), Hayvan Yemi (150 milyon dolar), Nişasta Sektörü (84 milyon dolar), Tütün ve Mamülleri (79 milyon dolar) ve Sebze (69 milyon dolar) sektörleri oldu.
Özellikle Hayvan Ticareti Sektörü ithalatındaki 268 milyon dolarlık gerileme, ülke ekonomisi açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirildi.
Dış ticarette öne çıkan ülkeler
2020 yılı ilk 10 ayına ait dış ticaret verileri ülkeler bazında incelendiğinde en çok ihracat yaptığımız ilk üç ülke 2.356 milyon dolar ile Irak, 1.356 milyon dolar ile Almanya ve 979 milyon dolar ile Rusya şeklinde sıralandı.
Bu 3 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatımızın %28,2’sini oluşturdu. Ülkelere göre en çok ihraç ettiğimiz ürünler Irak için un, tavuk eti, soya küspesi; Almanya için ambalajlı fındık, fındık içi ve kiraz; Rusya içinse şeftali, palm yağı ve mandalina oldu.
Ülke bazında ithalat verileri incelendiğinde, 2020 yılı ilk 10 ayında en fazla ithalat yaptığımız ülkeler 2.445 milyon dolar ile Rusya, 1.198 milyon dolar ile Brezilya ve 764 milyon dolar ile ABD oldu. Rusya, Brezilya ve ABD’den yapılan ithalat toplam ithalatın %34,2’sini oluşturdu.
Yılın ilk 7 ayına ilişkin verilerde Ukrayna en çok ithalat yaptığımız 3. ülkeyken, Ağustos ayına ait verilerin gelmesiyle birlikte 4. sıraya geriledi, Eylül ve Ekim ayı verileriyle de bu sırada kaldı.
Rusya’dan yapılan ithalatta öne çıkan ürünler buğday, ayçiçeği yağı ve ayçiçeği olurken; Brezilya’dan soya fasulyesi, kahve, tütün; ABD’den yapılan ithalatta ise etilen glikol, DDGS (kurutulmuş damıtık tahıl ve çözünür maddeleri) ve badem içi ürünleri öne çıktı.
Tüm verileri incelemek için tıklayın